Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 26, 26 June 1896 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Kaiupono Waahila
This work is dedicated to:  To My Daddy

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXV. HELU 26 HONOLULU, POALIMA, JUNE 26, 1896 NA HELU APAU 2604

                        MEA HUNA POHIHIHI

 

MOKUNA IV.

E @ makamaka heluhelu, ma keia mokuna e nana ai kaua i  na¬ mea ehanaia ana maloko kahi home kuaaina nona ka inoa o “home laumaile,” kahi a kaua i haalele aku ai i ka Ui Beatricisia¬¬ e ku ana maloko o kekahi k@ imua o kekahi aniani kilohi e kohu ai ka hoohiehie ana, oiai ka pua honey suckle ame ka pua kamelia e hoohiwahiwa ana iaia, a ma ka wa hoi ana i olelo ae ai o kona wa kūpono ia e hele aku ai e ike i kana kane ame kane mau keiki aloha. A no adelo hoy, ka hana a ka makai-kiu ame ne gewina, e kaomi iki ko kaua nana ana no lakou, a e hiki mai ana no ka wa kūpono e hoohalawai hou ia ai kākou me lakou apau.

Oiai ke kauna Arevalo e noho ana maloko o kona keena hooluolu o ka hale o luna imua o kekahi kapuahi hoopumehana, ola ka wa a ka lede Beatirisia e ku ana ma ka puka o ua keena la, Oiai ua haalele aku la oia i ka rumi ana i hohiwahiwa ai iaia ihome na hoke pua a kaua, e kuu makamaka heluhelu, ike ae nei.

Oiai ua Ui nei o Hametona kakeia e ku ana malaila, a e kiola pono ana hoy kona mau onohi mak maluna o kekahi noho koki pulu, oia ka wa i loli ano e ae ai o na hiohiona o ua lede ia, mai kananaina uahoa a ka ula ohelohelo ma kona mau papalina, e kohu pono ai ke keha ana a na kini o Hiiaka-

“Ua mo’a unounoo puna,

I ke ahí a ke akua wahine.

Nolaila, o Beatirisia nānaina uahoa o ka Hale Kakela Hametona, oiai ia e noho ana maloko o kona mau eheu, he Beatirisia oia i kei awa no ka puu wai nanahe ame ka waipahē, a e haaheo ana ka ui oi kelakela maluna ona.

I kela wa hoy loheia aku la ke kauna arevalo e kamailio ae ana: ‘

“Mehameha maoli ka hoy keia po. Hookahi pule okoa keia o kona hoy ole mai nei ia nei.”

Ua hoomaha ar la ua kauna nei i kela mau hopunaolelo, me kona halia ole ana ae, eia ka oiwi nona ke kānaenae hoomanao ana i hoopuka ae ai ma ka puka ponoi o ke keena ana e noho ana. Ia wa hina iho la ua Kauna nei a hiamoe aku la iluna o ke ko-ki. O ka no ia a Beatirisia i haalele iho ai i kahi ana e ku ana a hele palanehe mai la oia, a mahope ponoi mai o kahi a kauna Arevalo e hiamoe ana, a palulu ae la kona mau lima palupalu i na maka o ua kauna nei, me ka pane leo nahenahe ana iho hoy ma lana iho ona:

“E kauna Arevalo, owai la keia?”

I ke la wa i ala hikiwawe ae ai ua Kauna Arevalo nei, me ka hauoli nui, pūliki ae la ia iluna me ka hooho ana ae me ka leo hauoli:

“Beatirisia! Kuu aloha! Heaha keia o ka au ana mai o ka ino, elike me ko kei apo?”

“Ae, e kuu aloha!” i pane ma ai ua Lede Beatirisia nei, me na helehelena o ka hauoli, “ manao anei oe, ua hiki i keia ino ke kaohi aku ia’u mai ko’u hoea ole ana mai i ka poli o ka mea a’u i aloha ai? Elike auanei me ka nui ame ke kukonukonuo na po’ipu ana a ka ino mawaho aku o na paia o kuu home aloha nei  pela aunanei  ka nui ame ka manoenoa o ka lini iloko o ko’u houpo e pili au i ou la. A e luakaha nei au ma home laumaile nei.”

O keia iho la ka nohona oiaio o ke kane ame ka wahine i lōkahi like na hauoli ana o ke aloha i kahi ame kahi. E pili ana ka wahine i ke kane a o ke kane hoy i wahine. E malama ana I ka hipuu maemae o ka materimonio ana.

Mahope iho o ko laua haawi ana ae i na haawina o ke aloha. Pane mai la ke Kauna Arevalo i kana wahine: “E kuu aneia hiwahiwa! E noho iho kaua ilalo. Pehea la-i hele wawae mai nei no anei oe a @oea i ka hale nei? Ina au I maopopo mua e hoi mai ana oe I kela po. Ina la na hoouna aku au i ke kaa nou e hoi mai ai.”

“ Mai hoahewa oe la oe hio. E kua aloha. Maluna no au o ke kaa i hoy mai nei. A ma ka puka pa o ka malapua i komo mai ai au. Makemake loa au e hoopahaohao ia oe.” Wahi a Beatirisia, me ka hoomau ana mai. “Ua hele au a ma@-ha ia hametona Kakela- piha nohoi au i ka poluluhi kaumaha. A ola ko’u  mea i hoi mai nei ou la. E kuu aloha, i hoomama mai ai oe i kuu ehaeha.”

“Auwe!” E Beatirisia i pane aku ai. “Aka, e hai aku nae au ia oe, I kēia ahiahi iho la I kamaʻilio mai ai ka Haku Hametona no ko’u ano pūanuanu, me kona olelo ana mali he makemake loa oia e ike ia’u e ma@e ana au I ke kāne mamua o konamake ana. Olelomaioia. Makemake ia e ike I ka hua o ko’u pūhaka e muimuia ia ana imuao kona alo a kuu aku kona kino iloko o ka luakupapau. Aole oia I moeʻuhane iki. He eko@u ana mea moo puna I kēia wa. Puna I kēia wa. Nui no na manawa a’u I makemake ai e hoike aku imua ona I ka mea huna a kaua e hiipi hoʻomanawanui nei. Aka, aole nae hiki ia’u ke hana pela. Ua ike no au, he kanaka puuwai aloha ia ame ka oluolu. Aka, he oi aku ka luli oie o kona manao ke ike ia, ua hehi wale ia ke anoano ame ka ihiihi o kana mau mamo, O kekahi no hoi. O ko’u hai ana’ku imua ona I na mea āpau e pili ana ia kaua. He mea ia nou e poino ai. E kuu aloha ae, e pilikia maoli ai oe. Nolaila, oiai e ola ana kou makuakāne hoahānau. Oia hoy ka Haku Tereveliana, he mea pono loa ke ike ole ia, eia no oe ke ola nei i keia manawa.”

“Ae: e kuu Beatirisia. He oiaio kau i olelo mai la. Ua ike no au. Eia ua makuakāne ne o’u ke paa nei i kekahi mau mea hoike e hoia ana, na’u I hana I kekahi karaima, a’u nae hoi I hana ole ai. Aole loa au I pōwā I ua makuakāne la o’u aole. Ua nui loa na wa a’u I hoike aku ai ia oe I ka mea oiaio e pili ana I kēia karaima i hookauhihiia maluna o’u. O kēia pilikia nui a’u ame oe e Beatirisia e auamo nei me ka hoʻomanawanui, mai Oremona mai no ia, oia hoi o Haku Adelo I kēia ka opiuma. Me kona olelo ana mai ia’u na ia mea I hoohauoli I na la o kona ola ana. Ua puni aku la au i keia hoowalewale; a ua mākaukau ae la au no ka hoao ana e hooko aku i keia hana lua ole o ka hupo.”

(aole i pau.)

 

EBINE LANOKA.

MOKUNA IV.

I ka hoea ana o ka moi ana ka hoine o ke Cauna, ua hookipa mai la ke Cauna iaia maloko o kona keena kakau. He ku i ka hoehaeha naau ka ike ana aku i keia loli ano e o ke ano o ka moi mai kona kulana i maa mau i ka ikeia.  Ua aahu ola he wahi paa lole o ke kanaka kulana haahaa, a ua kahi hoy i kona mau umiumi eleele loloa, a ua kohu wahi kanaka haahaa maoli io no ola ke nana aku. I kona wa i haele like mai ai me na koa elele a ke Cauna, hole he mea o lakou i ike o ka moi keia kanaka e holo pu nei me lakou maluna o na lio, ua kuhihewa lakou he elele keia kanaka e holo pu nei me lakou maluna o na lio; na kuhihewa lakou he elele keia kanaka mai ka moi mai, koe wale no ke aliikoa o ua poe koa elele la, ola hookahi wale no ka mea i mapopop, a malalo hoy a kana mau no ana i maluhia ai ke kino o ke alii a hoea i ke kakela noho kuahiwi o ke Cauna.

Ua mihi aku ua moi la me ka naau ehaeha imua o ke Cauna, aka ua pane mai la nae ke Cauna me ka hoomalae, oiai ua hele kona puuwai a piha i ke aloha no ka moi, oiai oia no ka mea nana oia i hanai mai kona mau la kamalii mai: a ua manao oia he moi maikai aku ana la oia, eia ka hole.  Eia nae, ua ike no ke Cauna, aole ka moi he kanaka ino maoli, aka, ua punihei oia malalo o kaulana mai nei o moanalua i kahi keiki i lowa i ka anu maka eleele na hoowalewale a kela poe hookamaui, a hiki i kona wa i hiki ole ai ke aue aku ia lakou, oiai ua lilo na hookele ana o ke aupuni iloko o na lima o kela mau kanaka lima koko. Don Kalo@ ame Don Fariosa.  No@ a @ ino a pau a ua niau kana ka ia o hana ai, ua hooliloia ia mau mea ino maluna o ka ino o ka moi, a ua hiki ole hoy iaia ke pale. Oiai, ina oia e kue aku ana i na haua’a kela mau kanaka, o kona wa no ia e make ai.  No ia mea, o ka moi no kekahi i hana ino ia a oi aku, aka, aole @e i hoomaopopo mai na makaninana i kela mea, na noho lakou me ke kuhihewa me ka manao ua makoa rarakoa rarakoa rarakoa raarakoa like no ko ka moi manao me kela mau kanaka e lawe ai i pale, a i paulionna no na ino a laua e hana ai.  Nolaila, o ke pio ana o kela lmau kanaka, he kala ana ae ia i ka moi mailoko ae o @a noho ana pio, aka, ma kekahi nono nae, he mea ko i ka hooweliweli no kona ola po koi mo.  He mea paakiki loa paha i ka nounou o na makaainana ke heehuliia, a ke hoomaopopo mai hoy lakou, aole lo no ka na ka moi mao li iho na hana ino i hanaia ai i na la i hala koke ae, aka, na kela mau kanaka.  No ka mea, ua hana kela manikanaka me ka maalea loa.  Nolaila, ua paa loa ka manao o ka lehulehu, na ka moi maoli iho no na kauohe e hoomainoinoia na kanaka i manao wale ia he poe kua i na makemake o ke aupuni.

Ua maopopo no i ka moi, aia oia noko o ke kulana kupilikii loa i kela wa.  Nolaila, me na waimaka e kīheahea ana ma kona mau papalina na awe aku oia imuja o ke Cauna, ua uumi ke Cauna i kona aloha iloko iho ona no kekahi mau minile, oiai, na makemake oia e ao aku i ka moi i kana mea kūpono e hana ai. Aka, na hiki ole nae, eia wale no kahi huaolelo i puka aku mai kona waha aku: “E kuu Imanoela aloha, e nonoi aku oe i ke Akua e kakala mai ia oe!  No ka mea; ua maopopo no ia’u, aole oe i hana i na hewa eleele me kou manao maoli iho, no laila, oia no ke aloha nei ia oe, oiai, i na aole ona aloha ia oe, aole loa oe e hoea mai me ke ola ma ko’u hale nei, aka, no kona aloha ia oe, ua lawe mai nei oia ia oe imua o ko’o alo.”

Aole e hiki i ka moi ke pane mai, aka, ua hoonui loa ia kona uwe mamuli ona huaolelo ku i ke aloha, a kona makua hanai.  Ulu mai la iloko o kona naau na hoomanao ana, no kona mau la kamalii oiai oia e noho ana me ka waluhia ame ka hauoli malalo o ke Cauna puuwai aloha; a ulu pu mai la hoy na hoomanao ana iloko iho ona no na wa ana i papale ai a lokoino ai hoy i na ao maikai a kona makua hanai maikai, ame ka la hope loa a ke Cauna i haalele aku ai i kona alo me ka hoohalahala ame ka pane hope loa ana aku iaia i keia mau huaolelo: “Ke hele nei au mai kou alo aku e kuu moi, aole me ka huhu mapli ia oe, aka, me ka naau kaumaha nae. Ke puniheinei oe i na alakai lalau a keia poe, aka, e hoea mai ana nae ka la ou e mihi ai, a he pomaikai nae ko’a loaa ia oe ia wa, aka ina nae i ahonui na mana lani, alaila, e pakele ana oe, e hooloihiia kou mau la!”

Eia ua la la ua hoea mai, elike me ka wanaka a ke Cauna naauao. Ua lilo keia wānana i mea hoolana nui loa i ke manao pilihua o ka moi a mahope iho o ke akakuu iki ana mai o kona uwe ana, ua pane akula oia i ke Cauna: “E kuu makua, ke hoomanao nei no anei oe i kela mau huaolelo au i kamailio mai ai ia’u maloko o ka halealii i ka la au i haalele loa mai ai i ko’u alo?”

“E like me ke kani ana a ke sekona o ka uwati, pela ke kike mau o kela mau olelo ma ko’u puuwai e kuu alii. Eia ua la la, ua ahonui ke akua, oiai ina i hana io oe i na hana māinoino me kou manao ponoi alaila, he mea oiaio, aole loa au e loaa ia oe i keia la, nolaila, e noho oe me ka hoomanawanui malalo o ka malumalu o kou makua nei, a e imi ae au i alanui e hiki ai ke hoomaallii ia na manao ulukū o na makaainana.  Ua maopopo nae ia’u, aole oe e pakele ana ia’u nei, aka, o ko kaikua hine nae ko mea e pakele ai,” wahi a ke Cauna, me ka haloiloi no o ka waimaka ma kona mau lihilihi maka.

“Owai kela kaikuahine o’u, i ninau mai ai ka moi.”

“O ka’u keki ponoi mailoko aku o ko’u pūhaka. He oiaio, aole oe I ike iki iaia.  Aole nae I kēia wa ano, no ka mea, e kamaʻilio mua aku ana au iaia I na mea āpau me ka oiaio, I ole ai oia e noho me ke kuhihewa elike me na pe e aku, aina e maopopo ana iaia, he mea oiaio, oia hookahi ka mea nana e hookahi ka mea nana e hoohuli i ka manao o na makaainana mai ka huhu a ke aloha oiaio ia oe, alaila, e hoi hou ana oe ma ko noho moi me ka lanakila a me ka hanohano i oi ae i ko na la i hala: a eia wale no ka’u ao ia oe, e kāpae loa I na ao hewa mai kou alo ae, a e hahai mahope o ka’u mau mea e ao nei ia oe, oia hoi, e haawi I koa aloha āpau I kou poe makaainana haahaa a na waliwali. “E malama I wahine kanemake ame na keiki wakua ole, e haawi I ka mea pololi, a e hoāhu I ka mea olohelohe

Mahope iho o ko lana kan@ilio ana, ua alakai aku la ke Cauna I ka moi no kekahi mau keena I hoomakaukauia e na kahu o ke Cauna no ka moi.  Aia ia mau keena ma na keena o ke kakeia e pili koke ana i na keena penoi o ke Cauna, he mau keena no ia i hookaawale mau la e ke Cauna mai ke kukululuia ana o ke kakola.  Aole i noho iki ia ia mae keena e kekahi mea. Aole hoi i moe ia ka moe i kukuluia ai iloko o ia keena. He nui ka hoohooi o na kahu ane na poe e ne no ke ano o kela mau keena.  Oiai ua hoolako mau ia o loko o kela mau keena me na lako oi loa ae o ka nani mamua kuakane, “nowai kela mau keena au i hoomakaukau ai e papa?”

“No kekahi mea a’u i maopopo ai, aia no ola a hoy mai,” wahi a ka makuakāne.

“ Aia oia ihea i kei awa?” I ninau mai ai o violeta.

“Aia ola me Satana.  Aka e hoea mai ana nae ka la ana no e haalele aku ai i kela hoowalewale ino, a hoy mai oia i o kākou nei.” Wahi a ke Cauna.

Mamuli o keia pane ano e a ka makuakāne, ua hooki o Violeta i ka mele hon ana i kona wakuaka ne.

I ko ka moi noho pono ana maloko o na keena i haawiia nona, mahope hoi o ke kuhikuhi pono ana o ke Cauna iaia i kahi o ka hele ana e kaheaai i kona kauwa lawelawe i na wa apau ana e makemake ai, me ka olelo pu ana aku o ke Cauna, ina i makemake ua moi la i kekahi mea e hookani i ua bele la, a e hoea koke mai no kona kauwa, a e kauoha oia i na mea apau ana e makemake ai. Ina i pololi oia a ana paha i kekahi mea. E kauoha i ke kahu, a e loaa iaia i na wa apau; aka, mai noho nae oia a hoikeike wale iaia iho imua o na poe e ae o loko o ke kakela a hiki i kona wa e hoike aku ai ina ua pau na poino e lulumi nei. Mai hopohopo nae oia nona ino, oiai eia oia malalo o kona malu i keia wa.

Ua hoomaikai aku la ka moi ia Agastina no kona lokomaikai paleua ole iaia. I ka hala ana aku o ke Cauna, ua noho hookahi ino la ka moi; a ia wa, ua haule koke iho la ua moi la ma kona wau kuli, a no ka manawa mua loa iloko o na makahiki he ane ane i wakuiua, akahi no oia a hoonani nou aku imua o ke akoa. Oiai, iloko o kona mau la e noho ana maloko o ka halealii, ua hoopiha mau ia kona naau me na noonoo lapuwale, a me na kuko kepolo

 

Ka Hui Ppio Hawaii

(Kakauia mai.) Mamuli o na ninau i ulu mai e pili ana i ke kumu ame ke kahua i hoaiaia

Ai o ka Hui Opio Hawaii, me na pono ame na pomaikai e loaa ana malalo o na imi ana a na lala; a oiai hoy ua hooiloiloia aole e ku ana keia hui a paamaluna o ke kahua i manao a i kukulu ia ai, a mamuli oia hooiloilo ua loaa ke kanalua i ka lehulehu o na opio Hawaii no ka holomua o keia hui, a i mea e hoomoakaka aku ai i na pohihihi a pau ma ka aoao o ka lehulehu, nolaila keia mau manao e waihoia aku nei imua ou e “Hawaii” a nau hoy e kaana pono iho i ike ai i ka io o na hana a ou pokii e ka “Lahui.”

Mai kinohi mai o ka moolelo o ka Lahui Hawaii. Ua noho na kanaka me ka palaka ame ka nanea, aole i hoomaopopo i ka hopena e hoea mai ana maluna o ke Kino, a no ia kumu aole lakou i hoomaopopo no ka hoolawa ana i mau mea nana e pale i na pilikia e hiki mai ana maluna o ke Kino ame ka malama ana i na Ohana pilikia: a, iwaena o ia poe he kakaikahi loa i hoolawa i ko lakou mau Ohana me na pono o keia noho ana

I ka hoomaopopo ana i ke kulana o na Lahui E. ua ikeia iwaena o lakou he mau “Hui Manawalea” no ka malama ana i na iaia i loojia i ka pilikia ame ko lakou mau Ohana; a, mamuli o ke kokua ana o na iaia. Kahi i kekahi. Ua lilo ia i kumu nana i hoolilo ia lakou i mau hoahanau, I ka wa o ka ma’i. malaila na hoa e lawelawe ai me ka malama ana a holawa ana i na laau e oia ai; ina e make kekahi na ka hui e malama i kona Kino heana me na hoohiwahiwa kupono. Me ke kokua ana i kona Ohana iloko o ka luuluu. Ina he Ohana kona. A o keia hana kokua a keia mau hui ke kumu o ka holomua o na lawelawe ana no ka pono o na Ohana mawaena o ia mau lahui.

Ke ku nei ma Hawaii nei he mau mahele o na Hui

 Kia iwaena o kakou keia mau hui: Ke “K.P” ka “A.O.O.F” ka “L.O.O.F” ka F.A.@.A.M. ka “Am Leg. Of Honor,” ka “Red Mea” ame kekahi mau hui e ae a hookahi no o lakou kahua “ke kokua i ka pilikia.” A ke ku nei kekahi o keia mau hui he mau hane@i makahiki. Ua oieloia, ua hoaiaia ka “Hui Ma@ona” (F.A.K.A.M) ma aigupita i ke “au kahiko” mamua o ka hake

Mamali o ka hoomaopopo ana i keia pomaikai nui i hookahuaia no na okana pilikia mawaena o na lak@i e, nolaila i ulu mai ai ka manao paa i na Opio Hawaii, he hiki mo ke hookawela ia man pono “@ e Hawaii,”  a ma la manao paa i kukula i ka Hui Opio Hawaii.  I hookahuaia maluna o ka hoopono ame ka wiwo ole.

A me  ke Poomanao o ke Kumakana wai o ka Hui Opio Hawaii.  Ua hoikeia penei:

“Olai, ma@huli o ka hoonaauao ame ke alakai pono ana i na opio e loaa ai ka pomaikai i ka lahui, nolaila.  Ke hooholoia nei e hoohui ina opio Hawaii a pau i waia ole ko lakou mau inoa, no ka hoonaauao ana ma ka ike.  Ka hoopono ame na mea, e pili ana i ka noho maikai ana.  Ua hooholo pu ia e kekelu i hui no ke kokua ana kahi I kekahi a no ka imi ana i na pono e ae a pau e pomaikai ai na lala, me ka hookaawale loa ana i ka hookomo ana mai i na ninau “kalaiaina” a pili “hoomana; “no ka hooholomua i ke kulana o ka noho ana o na lala; no ka hoolawa ame ka malama ana i na lala ma’i; ‘ no ka hookaawale ana i mau huina dala no na hana e pomaikai ai na lala o ka Hui; a i mea e holopono ai keia mau kumuhana.  Ua aelike makou e alakaiia malalo o keia Kumukanawai ame na Kanawai Pakui malalo iho:”

Ma ka Mokuna 2.  Pauku 1.  U Mhwlwi N lL iloko o 3 mahele, penei:

1.         Lala Kumau.

2.         Lala Hookama.

3.         Hoa Hanohahno.

Pauku 1.  Mok. 2:

Na Lala Kumau –Na poe no lakou na makahiki i emi ole malalo o ka 17 a i oi ole maluna o ke 45.  a i kupono hoy me na hoakaka o ia Pauku.

            Pauku6.  Mok. 2:

Na Lala Hookama—Na poe hiki ole ke lilo i Lala Kumau no ke kupono ole elike me na hoakaka o ka Pauku 2, Mok. 2.

            Pauku 7, Mok. 2:

Na hoa Hanohano—Na poe i hoohanohanoia elike me na hoakaka a ka Pauku i hoikeia, mamuli o na pomaikai i loaa i ka Hui mai a lakou mai.

O na Hawaii oiaio wale no kai hiki e lilo i lala malalo o ka mahele 1 ame ka mahele 2.

 

Na Luna me ka lakou hana –Ua hoakaka pono ia ko lakou kulana me ka lakou Oihana e na kanwai o ka Hui.

Ka Waihona—No ka pomaikai o ka Hui.  Ua maheleia ka waihona dala i na mahele 3. Penei:

1.  Ka Haawina Huikau—ola no na dala e loaa ana i ka Hui no ka Uku Komo Mua, Auhau Mahina ame na loaa e ae, a mailoko mai o keia haawina e ukula ai na lilo o ka malama ana i na Oihana o ka Hui, ame ka hoohana ana i kekahi mau hana a ka Hui e hooholo ai, a aole loa hoy e holiloia kekahi haawina o ia no na anaina hoolaulea auhau ole.  Mok. 8, Pauku 2.

2.  Haawina Manawalea—ola no ke kanalima (50) pa-keneta o ka huina o na auhau mahina, aole loa hoi e hoolilo ia kekahi  huina o keia haawina no kekahi hana e ae, aka, no ka uku wale no i na koi manawalea, a e uku hoy na Lala Kumau a pau i ka auhau “Haawina Manawalea” elike me ka auhau e paholaia ai.  Mok. 8.  Pauku 3.

3.  Haawina Kukulu Hale—ola no na dala a pau e loaa ana i ka Hui no na hoopai, manawaleaia mai, a auhau paha no ia hana, a aole hoy e holiloia no kekahi mea okoa e ae mawaho o ke kuaiana i ke kahua ame ke kukulu ana i “home ponoi” no ka Hui.  Mok. 8, Pauku 4.

Malalo o ka Mokuna 8, Pauku 5, ua hooholo ka Hui e hoohana i kekahi hana imi pomaikai no ka Hui, ma ka hoahu a hoaie dala—i ka wa a ka Hui e manao ai he pono ke lawelawe ia hana, mailo o na rula ame na hoohana ana a kekahi Komite i hoomanaia e hookele ia hana.

Na Ma’i ame ka Hopena—Na ka Peresidena e koho 7 Lala Kumau no ke Komite Malama Ma’i a o ka lakou hana ke kipa ana ma na home o na lala ma’i, ka malama ana elike me na mea i manaoia he pono no ka ma’i, me ka hoike i ka Hui i na mea a pau e pili ana i ka mea plikia.  Pauku 21, Kanawai Pakui.

Ona lala i loohia i ka ma’i, a no ia kumu ua hooneleia i ke kumu e loaa ai ka pono o keia noho ana.  Na ka Hui no e malama ia lala pilikia.  Pauku 3.  Kanawai Pakui.

I ka wa e make ai kekahi lala.. e hoomakaukau koke ka Hui i na mea a pau e pili ana i ka hoolewa o ka mea make, ke ole e keakeala e ka ohana Pauku 23, Kanawai Pakui.

Ina he Lala Kumau i malama pono i na Kanawai o ka Hui, a ua maikai kona kulana iloko oka Hui i ka wa e ola ana, alila, e loaa no i kana wahine a keiki paha no haawina dala i hookaawaleia no ia wahine kanemake a keiki makua ole.  Pauku 1.  Kanawai Pakui.

No na mea e ae a pau e pili ana i na mea i koe, e ikeia no ma na Bake Kanawai o ka hui Opio Hawaii i @ a e malamaia nei e koaa Pauku.

E loaa no i na poe e makemake ana e komo i ka Hui na palapala @ ke ninau i ka Pauku.

E kukuiuia no i mau Mahele no keia Hui ma na Mokapuni o keia Paa Aina ke loaa na hoola kupono no ka holomua o ia hana.

Nokaika, O na Hawaii O@ mai

            Hawaii Nui a ke Keawe (a)

            Maui o Kama (@)

            Molokai Nui a Hina

            Oahu o Kakuihewa (@)

            Kauai o Mano

E Lokahi i ke kaana pono i ka hana a no po@ a o kau hana e ka @, e kakoo i ka Hui Opio Hawaii e @ ae nei:

            “E ala e ka Lahui e.

            Kakoo i na Pokil.

            Na Pua ola Hawaii.

            Nou makou a mau.

Hui: --             Nou e Hawaii,

            Nou a mau.

            Ka Hui Opio Hawaii.

            Ku a onipaa mau.

            I pono nui ka lahui.”

_______________________________

             Hoolaa Luakini o Kapaa.

_______________________________

Ma ka hora 4 o ka la Sabati, Iune 21, 1896, ua lawelaweia na hana hoolaa i ka luakini.  Ua hoea Kino mai na Rev. J.B. Hanaike, J.B. Kahaleole ame J. M. Kealoha.  Malamaia ke anaina pule me ka himeni.  Lilo ia Rev. J.M. Kealoha ka haawina heluhelu Baibala.  1 Nalii 8:10-30.  Alaila, he hapalua hora okoa ma ka pule hoalohaloha.  O ka haiolelo ia Rev. J.B. Kahaleole aia ma Kinohi 28:10.  Ke kumu olelo la Rev. J.B. Hanaike ka pule hoolaa.  Ma ia wa ua ku ke anaina Huna.  Oleloao i ka Ekaiesia o Kapaa.  Kehia ka pule hoolaa ame ka oleloao i na hoohanau.  O ka himeni hookau ame ka pule hookuu ia Rev. J.B. Hanaike.  Pau na hana.

Hoike mai o Mr. S. Kaiu, o ka aie o ka luakini ia Lui a. he $136.51.  Ua lawela nae e kekahi makamaka.  A ua pau ia pilikia.  He mau aie e ae no kekahi.  Ua malamala he anaina lulu dala, a ua loaa na dala he @ a oi.  A me he mea la, ua pau loa paha ko makou ale.

KA LAI’LA O KAPAA

_______________________________

Ka Poino Ulia o Kekahi Limahana o ka Hui Kuai Pipi Metropolitan

_______________________________

Ma ka hora 9 a oi o ke kakahiaka Poalua nei, oiai o Edward Stronberg he kalaiwa kaa pipi no ka Hui Metropolitan.  E kalaiwa ana i kana kaa i ka hale kuai pipi ma ka aoiao mauka o ke alanui Moi.  Ma Waikik iho o ka hale kuai moe o Hopp.  Ua loohiaia iho la ola i kekahi poino manaonao.

Iaia i hoea aku ai mahope o ka hale kuai pipi.  A i kona ike ana mai i kekahi kaa lawe io pipi okoa e kalaiwala aku ana e kekahi keiki kanaka maoli.  Ua peki aku la oia i kona mau lio i hope.  E komo aku ana iloko o ka lanai o ka halau-hale loihi mahope, i loaa ai he wahi kaawlae no keia kaa e komo aku ai.  Ia wa i puiwa ae ai na lio a peki hope aku la me ka pukalaki nui.  A oiai, he haahaa loa ka niao o ka lanai o ka hale o hope, a ku ia aku la ka hono o ka a-i o ua kalaiwa kaa pipi la i kekahi hao hoopaa o ua lanai la, a lilo ia ku ia ana i mea – kulou iho ai oia ilalo me ka eha nui, aka, ua hoomanawanui no nae ola i ka hoao ana e ku ae iluna a e hookele aku i na ho e puiwa nei.  Ia wa i lele aku ai ua mau lio la imua.  A hookui pu aku la ola me ka lohe lau o ka lanai. Ma ka umauma.  Ua hoohinala iho la ola ilalo a ku aku la kona kua i ka noho o ke kau me ka ikaika loa.

I ka holo ana aku o kekahi lima hana e ae o ua hui la e kokua i ka poino.  Loaa aku la ia e lewalewa ana koaa poo ilalo mahope o ke kea a e waiho lolo ana kona mau wawae.  Ua hele ia a malule.  No kekahi wa ua hiki ole iaia ke ike, a mamuli o ka hoopuluia ana me ka wai ua pohala iki ae la ia.  Ua lawe loa ia ola no ka Hankipila mamuli o ke kauoha a Dr. Ryder.

______________________________________

Ka Papa Hoonohonoho o ka Hana o ka La Kulaia Hawaii, La Eha o Iulai.

______________________________________

Malalo iho nei ka Papa Hooaohonoho o na hana, o ka la 4 o Iulai se nei. Ma ke ano Kulaia Hawaii.

Ike Peresideca ame Mrs. Dole, mai ka hora 10 a 12 o ke kakahiaka.

Hora 7 kakahiaka @ haa hehihehi wawae.

Paikau hookahakaha a ka Regimana Ekahi, hora 8.

Kipu Aupunai. 21 pu, ma ka hora 12 awakea.

Na lealea hooikaika kiao mea ke kahua kinipopo ma Makiki, morn 1:30 a 4 auina la.

Inipopo.  Hora 4.

Na @ waapa, hora 4:30.

Hoolele ahi kao, bora 7:30 ahiahi.

Aohe aku o ka ike ana I keia @ u lealea apau.

 

Ma ka ia @ nei I haalehe mei ai I keia ola ana o @ Halekuai@i. ma @ wahi noho ma Haiku. @  He @ ka @ o kona mau makahiki.  He @@ no ka Papa Lolo o ka Molupuai o Maui. A ua kawaiawe moi I ka @ @ kanwai Apana no Wailuku I kahi wa I hala no mei.  Ua haalolo iho oka @ wahine @ ka ohana @ ma keia ola ana.

 

E ike ana na makuwahine he mau waiwai ana ka KAMALENA LAAU KUNI no ke @ no ame ke @ @ E loaa koke ame ka @ a @ @kana ame ka maikai ka mea ana.  Ua @ @ ma makahiki a makou I @ aka ai I keia laau, a @ @ I @ @ @ @ @ @ @ ola ana @ ke @ aku I ka @ @ maikai.  G. W. Richardson@ @ @ @ 2 2 2 o @ @ @ @ @ @ o @ SMITH & CO., @ @ @ @ Hawaii Pau Aina.